توضیحات

قارچ رایزوپوس عضو خانواده ای است که تعداد 10 گونه از قارچ های رشته ای جزء آن ها هستند (قبلا هم موکوراسه جزء آن بوده اند) چندین گونه از جمله Rhizopus stolonifer (کپک نان رایج) دارای اهمیت صنعتی هستند و تعدادی نیز در گیاهان و حیوانات ایجاد بیماری می کنند. اکثر گونه های ریزوپوس پوده زی (تجزیه کننده) هستند و از انواع مواد آلی مرده تغذیه می کنند، اگرچه برخی از گونه های قارچ رایزوپوس نیز انگل یا بیماری زا هستند. گونه های ریزوپوس از بدن میسلیومی منشعب تشکیل شده اند و هیف های تشکیل دهنده آن سه نوع هستند: استولون ها، ریزوئیدها و اسپرانژیوفورهای جدا نشده. اسپورانژهای سیاه رنگ قارچ رایزوپوس در نوک اسپورانژیوفورها به شکل گرد بوده و تعداد زیادی اسپور چند هسته ای غیر متحرک را برای تولید مثل غیر جنسی تولید می کند. وقتی دو میسلیوم سازگار و مشابه از نظر فیزیولوژیکیِ قارچ ریزوپوس وجود داشته باشد، تولید مثل جنسی صورت می گیرد. کلنی های رایزوپوس سرعت رشد بالایی داشته و از سفید به سیاه تبدیل می شوند و رنگ سیاه به دلیل اسپورها می باشد.

استفاده های صنعتی و خوراکی از قارچ رایزوپوس
بسیاری از اعضای قارچ رایزوپوس معمولاً در فرآیندهای صنعتی مورد استفاده قرار می گیرند. R. arrhizus (R. oryzae) برای تولید اسید لاکتیک و کورتیزون، برای تخمیر الکلی و برای جذب بیولوژیکی (جذب غیرفعال آلودگی های شیمیایی توسط یک ارگانیسم) از فلزات سنگین مفید است. از R. stolonifer برای تولید اسید فوماریک، اسید لاکتیک و کورتیزون استفاده می شود و گونه قارچ رایزوپوس R. delemar اسید فوماریک و بیوتین تولید می کند. در آسیا چندین گونه در برخی غذاها از جمله تمپه و بسیاری از مشروبات الکلی سنتی از اهمیت زیادی برخوردار هستند.
موکورومایکوزیس (که به آن زایگومایکوزیس نیز گفته می شود) یک بیماری نادر و جدی است که در درجه اول توسط قارچ رایزوپوس گونه R. arhizus در افراد دچار سوختگی ایجاد می شود، افرادی که از سوء تغذیه شدید رنج می برند، بیماران مبتلا به کتواسیدزیس دیابتی یا افراد مبتلا به نقص ایمنی مانند مبتلایان به HIV / AIDS یا سرطانهای خاص مستعد ابتلا به این بیماری ها که توسط رایزوپوس ایجاد می شوند هستند. این عفونت رگهای خونی را در انسان و حیوانات دیگر مورد حمله قرار می دهد و می تواند به مناطق دیگر بدن از جمله مغز و ریه ها پیشرفت کند. مرگ و میر ناشی از این بیماری به طور کلی 50 درصد است، اگرچه نتایج می تواند به طور گسترده ای متفاوت باشد و به شدت تحت تأثیر شرایط پیش بینی شده قرار دارند.

بیماریزایی
تعدادی از بیماریهای گیاهی بعد از برداشت که به طور کلی به عنوان پوسیدگی انباری شناخته می شوند، توسط قارچ رایزوپوس گونه های R. stolonifer و R. arrhizus ایجاد می شود. در شرایط گرم این قارچ ها می توانند بر روی بافت نرم میوه های برداشت شده رشد کرده و اغلب باعث نشت مایع آبکی در محل عفونت می شوند و آنها را غیر قابل خوردن می کنند. له شدگی بیماری در توت فرنگی و گوجه فرنگی، پوسیدگی نرم و پوسیدگی حلقه در سیب زمینی شیرین، پوسیدگی قطبی در برگ های تنباکو و پوسیدگی میوه در پاپایا و میوه های سنگی همه بیماری های پوسیدگی انباری ناشی از این گونه های قارچ رایزوپوس هستند. قارچ کش های پیشگیرانه معمولاً برای جلوگیری از خراب شدن محصولات زراعی ناشی از این بیماری ها پس از برداشت اسپری می شوند و سرمازدگی در هنگام حمل و نقل می توانند از شیوع آن جلوگیری کرده و یا آن را کند کند.